Jinsi ya Kuandika Insha

By
Jinsi ya Kuandika Insha
Insha ni mfululizo wa sentensi zinazohusiana na mada inayozungumziwa au kuandikwa. Urefu au ufupi wa insha hutegemea mada husika inayojadiliwa.

Muundo wa Insha

Insha bora inatakiwa iwe na mambo haya:
-      Kichwa cha insha
-      Mwanzo wa insha
-      Kiini cha insha
-      Mwisho wa insha
Zipo aina tatu za insha: insha za wasifu, insha za hoja na insha za kisanaa. Katika kipengele hiki, hatutajadili aina za insha bali tutatazamia namna ya kuandika insha kwa ujumla.
Baada ya kutazama mambo hayo, sasa soma mfano huu wa insha iliyoandikwa.

Swali la nane, mtihani wa necta mwaka 2009.

Andika insha yenye maneno 250 kuhusu moja ya mada zifuatazo:
(a) Aisifuye mvua imemnyeshea.
(b) Elimu ya msingi ina umuhimu wake katika jamii.
(c) Maradhi yanavyorudisha nyuma maendeleo ya familia hatimaye Taifa.
(d) Kuelimika kwa msichana ni kuelimika kwa jamii.
(e) Wanyama pori.

Katika swali hilo, ni vyema kama mwanafunzi atatuliza kichwa na kuchagua swali ambalo ana uhakika ataweza kulijibu vyema ikilinganishwa na maswali mengine.
Kama ningekuwa mimi nafanya mtihani huo, ningechagua swali (b) na kuandika kama inavyooneshwa hapa:
ELIMU YA MSINGI INA UMUHIMU WAKE KATIKA JAMII
Elimu ya msingi ni elimu ambayo hutolewa kwa mtu ili kumwandaa kukabiliana vyema na jamii yake. Mara nyingi elimu ya msingi hutolewa kwa watoto wadogo, hata hivyo si mara zote kwani ipo mikasa ya watu wazima kupatiwa elimu hiyo ambayo waliikosa pindi walipokuwa watoto. Elimu ya msingi ni muhimu katika jamii kama inavyoelezwa:
Elimu ya msingi huwafundisha wanafunzi kusoma, kuandika na kuhesabu. Mwanafunzi anayeyaelewa mambo haya matatu huwa na uwezo wa kupambana na changamoto mbalimbali zinazojitokeza katika jamii yake. Mtu asiyejua kusoma huhesabiwa kuwa mjinga.
Pia, elimu ya msingi huwaandaa wanafunzi kuitumikia jamii yao. Yapo mengi yanayofundishwa miongoni mwayo ni kilimo na stadi za kazi ambazo hugeuka msaada mkubwa hata mwanafunzi anapomaliza masomo yake.
Umuhimu mwingine wa elimu ya msingi ni kwamba, hutumika kuandaa wanafunzi watakaojiunga na elimu ya sekondari. Wanafunzi ambao hufaulu darasa la saba huchaguliwa kuendelea na elimu ya sekondari ili kupata maarifa ya juu zaidi.
Tena, elimu ya msingi huandaa watu watakaojiunga na vyuo mbalimbali vya ufundi kama VETA na vinginevyo. Wanafunzi ambao hushindwa kuendelea na elimu ya sekondari, hujiunga katika vyuo vya ufundi ili kujipatia ujuzi.
Elimu ya msingi hufundisha historia na tamaduni za Kiafrika. Urithishaji huu wa amali za jamii una umuhimu mkubwa hasa katika zama hizi ambazo jamii yetu imevamiwa na wimbi kubwa la ongezeko la tamaduni kutoka Ulaya na Asia.
Kwa kumalizia, elimu ya msingi huandaa wananchi watakaolitumikia taifa lao. Taifa linahitaji watu walio tayari kufuata sheria na kanuni zilizowekwa ili kuhakikisha usalama na kusaidia maendeleo ya nchi.
Kwa kuhitimisha, elimu ya msingi ina umuhimu mkubwa katika jamii. Serikali na jamii kwa ujumla, inatakiwa iboreshe mazingira ya utoaji wa elimu hii.

Popular posts from this blog

Jinsi ya Kuandika CV | Mfano wa CV Wasifu

By
Image
Kitaalamu Zaidi, Tunaweza Kukuandikia Barua ya Maombi ya Kazi na CV Uitwe Katika Usaili na Upate Kazi. Barua Tsh. 5,000/= na CV Tsh. 9,000/=. Gusa Hapa Kuwasiliana Nasi. CV au wasifu ni kitu cha lazima kwa yeyote anayeomba kazi. Watu wengi wanaokosa kazi, tatizo huwa siyo wao, bali tatizo huwa ni CV zao. Kumekuwa na makosa mengi katika uandishi wa CV jambo ambalo limesababisha watafuta kazi wengi kushindwa kuitwa kwenye usaili. Makala hii itakueleza namna sahihi ya kuandika CV, utaitwa katika ‘interview’ nyingi endapo utaandika CV sahihi. Tena nakukumbusha, kila taaluma ina aina yake ya CV, CV ya rubani haifanani na CV ya injinia. Vivyo hivyo, CV ya mpishi haifananani na CV ya Mwalimu. Pia nakukumbusha usome jinsi ya kuandika barua ya maombi ya kazi , kwani CV huenda pamoja na barua ya maombi ya kazi. CV Bora ni Ipi? Ukurasa Mmoja au Kurasa mbili hadi tatu? CV bora ni ile yenye kurasa mbili hadi tatu. Watu wengi wanapojifunza namna ya kuandika CV, wamekuwa wakiona CV zenye ukurasa
Read More»

Uhakiki wa Riwaya ya Takadini

By
Image
RIWAYA: TAKADINI MWANDISHI: BEN J HANSON WACHAPISHAJI: METHEWS BOOKSTORE AND STATIONERS MWAKA: 2004 MHAKIKI: DAUD MAKOBA Muhtasari wa Riwaya Takadini ni riwaya inayojaribu kuzungumzia matatizo ya mila na desturi yaliyopo katika jamii za Kiafrika hasa sehemu za vijijini. Mwandishi anamuonyesha mhusika mkuu Takadini aliyezaliwa na ulemavu wa ngozi jinsi anavyotengwa na watoto, watu wazima na jamii yote kwa ujumla. Mwisho tunamuona Takadini akipendwa na msichana Shingai. Pamoja na vikwazo vingi, penzi la Shingai na Takadini halikufa. Baadae Shingai anapata mimba ya Takadini, kisha anajifungua mtoto asiye mlemavu. Hapo wana jamii wanashangazwa na kujikuta wakiamini kuwa hata mlemavu anaweza kuzaa mtoto asiyemlemavu. Uchambuzi wa Fani na Maudhui Maudhui Katika Riwaya ya Takadini Dhamira Ukombozi wa Kiutamaduni Utamaduni ni jumla ya maisha ya jamii. Katika jamii ya Zimbabwe watu wenye ulemavu hawakuruhusiwa kuishi, waliuawa kikatili. Ni katika jamii hii pia, watu walien
Read More»

Uhakiki wa Diwani ya Wasakatonge| Kidato cha Tatu na Nne

By
Image
JINA LA KITABU; WASAKATONGE MWANDISHI; MUHAMMED SEIF KHATIB MCHAPISHAJI; OXFORD UNIVERSITY PRESS MWAKA; 2003 Utangulizi Wasakatonge ni diwani inayozungumzia hali ngumu ya maisha. Matatizo anayoyataja mshairi ni magumu kutibika mfano wa saratani, hata hivyo wananchi wakiungana na kupambana pamoja jamii mpya yenye misingi ya usawa itapatikana. Maudhui Maudhui yamejengwa na vipengele vidogo kama; Dhamira 1.  Uongozi mbaya Jamii nyingi za kiafrika zinakabiliwa na suala la uongozi mbaya. Wapo viongozi ambao hawataki kuachia madaraka kama ilivyooneshwa katika shairi la MADIKTETA, “Mizinga nayo mitutu,  haitoi risasi, hutoa maraisi, walio madikteta.” Ni ukweli kuwa viongozi madikteta ndio chanzo cha kukosekana kwa maendeleo katika bala la Afrika. 2.  Matabaka Migogoro mingi inaibuka katika jamii kati ya tabaka la wenye nacho na tabaka la wasionacho katika kugombea mahitaji ya kila siku. Katika shairi la TONGE LA UGALI, mshairi anasema, “wanapigana, waumizan
Read More»