Jinsi ya Kuandika Insha

By
Jinsi ya Kuandika Insha
Insha ni mfululizo wa sentensi zinazohusiana na mada inayozungumziwa au kuandikwa. Urefu au ufupi wa insha hutegemea mada husika inayojadiliwa.

Muundo wa Insha

Insha bora inatakiwa iwe na mambo haya:
-      Kichwa cha insha
-      Mwanzo wa insha
-      Kiini cha insha
-      Mwisho wa insha
Zipo aina tatu za insha: insha za wasifu, insha za hoja na insha za kisanaa. Katika kipengele hiki, hatutajadili aina za insha bali tutatazamia namna ya kuandika insha kwa ujumla.
Baada ya kutazama mambo hayo, sasa soma mfano huu wa insha iliyoandikwa.

Swali la nane, mtihani wa necta mwaka 2009.

Andika insha yenye maneno 250 kuhusu moja ya mada zifuatazo:
(a) Aisifuye mvua imemnyeshea.
(b) Elimu ya msingi ina umuhimu wake katika jamii.
(c) Maradhi yanavyorudisha nyuma maendeleo ya familia hatimaye Taifa.
(d) Kuelimika kwa msichana ni kuelimika kwa jamii.
(e) Wanyama pori.

Katika swali hilo, ni vyema kama mwanafunzi atatuliza kichwa na kuchagua swali ambalo ana uhakika ataweza kulijibu vyema ikilinganishwa na maswali mengine.
Kama ningekuwa mimi nafanya mtihani huo, ningechagua swali (b) na kuandika kama inavyooneshwa hapa:
ELIMU YA MSINGI INA UMUHIMU WAKE KATIKA JAMII
Elimu ya msingi ni elimu ambayo hutolewa kwa mtu ili kumwandaa kukabiliana vyema na jamii yake. Mara nyingi elimu ya msingi hutolewa kwa watoto wadogo, hata hivyo si mara zote kwani ipo mikasa ya watu wazima kupatiwa elimu hiyo ambayo waliikosa pindi walipokuwa watoto. Elimu ya msingi ni muhimu katika jamii kama inavyoelezwa:
Elimu ya msingi huwafundisha wanafunzi kusoma, kuandika na kuhesabu. Mwanafunzi anayeyaelewa mambo haya matatu huwa na uwezo wa kupambana na changamoto mbalimbali zinazojitokeza katika jamii yake. Mtu asiyejua kusoma huhesabiwa kuwa mjinga.
Pia, elimu ya msingi huwaandaa wanafunzi kuitumikia jamii yao. Yapo mengi yanayofundishwa miongoni mwayo ni kilimo na stadi za kazi ambazo hugeuka msaada mkubwa hata mwanafunzi anapomaliza masomo yake.
Umuhimu mwingine wa elimu ya msingi ni kwamba, hutumika kuandaa wanafunzi watakaojiunga na elimu ya sekondari. Wanafunzi ambao hufaulu darasa la saba huchaguliwa kuendelea na elimu ya sekondari ili kupata maarifa ya juu zaidi.
Tena, elimu ya msingi huandaa watu watakaojiunga na vyuo mbalimbali vya ufundi kama VETA na vinginevyo. Wanafunzi ambao hushindwa kuendelea na elimu ya sekondari, hujiunga katika vyuo vya ufundi ili kujipatia ujuzi.
Elimu ya msingi hufundisha historia na tamaduni za Kiafrika. Urithishaji huu wa amali za jamii una umuhimu mkubwa hasa katika zama hizi ambazo jamii yetu imevamiwa na wimbi kubwa la ongezeko la tamaduni kutoka Ulaya na Asia.
Kwa kumalizia, elimu ya msingi huandaa wananchi watakaolitumikia taifa lao. Taifa linahitaji watu walio tayari kufuata sheria na kanuni zilizowekwa ili kuhakikisha usalama na kusaidia maendeleo ya nchi.
Kwa kuhitimisha, elimu ya msingi ina umuhimu mkubwa katika jamii. Serikali na jamii kwa ujumla, inatakiwa iboreshe mazingira ya utoaji wa elimu hii.

Popular posts from this blog

Jinsi ya Kuandika CV | Mfano wa CV Wasifu

By
Image
Kitaalamu Zaidi, Tunaweza Kukuandikia Barua ya Maombi ya Kazi na CV Uitwe Katika Usaili na Upate Kazi. Barua Tsh. 5,000/= na CV Tsh. 9,000/=. Gusa Hapa Kuwasiliana Nasi. CV au wasifu ni kitu cha lazima kwa yeyote anayeomba kazi. Watu wengi wanaokosa kazi, tatizo huwa siyo wao, bali tatizo huwa ni CV zao. Kumekuwa na makosa mengi katika uandishi wa CV jambo ambalo limesababisha watafuta kazi wengi kushindwa kuitwa kwenye usaili. Makala hii itakueleza namna sahihi ya kuandika CV, utaitwa katika ‘interview’ nyingi endapo utaandika CV sahihi. Tena nakukumbusha, kila taaluma ina aina yake ya CV, CV ya rubani haifanani na CV ya injinia. Vivyo hivyo, CV ya mpishi haifananani na CV ya Mwalimu. Pia nakukumbusha usome jinsi ya kuandika barua ya maombi ya kazi , kwani CV huenda pamoja na barua ya maombi ya kazi. CV Bora ni Ipi? Ukurasa Mmoja au Kurasa mbili hadi tatu? CV bora ni ile yenye kurasa mbili hadi tatu. Watu wengi wanapojifunza namna ya kuandika CV, wamekuwa wakiona CV zenye ukurasa...
Read More»

Fasihi ni Zao la Jamii | Harusi ya Dogoli na Vuta n’kuvute

By
Image
Swali Kwa mifano dhahiri kutoka katika riwaya ya Harusi ya Dogoli ya Athumani Mauya na Vuta N’kuvute ya Shafi Adam Shafi, jadili dai kuwa, fasihi ni zao la jamii. Jibu Zipo maana nyingi za fasihi zilizotolewa na wataalamu mbalimbali. Ya kwanza ni ile inayosema, Fasihi ni kioo cha maisha. Kwa maana kwamba, mtu anaweza akajitazama, akaona taswira yake na akajirekebisha, (Nkwera, 1970). Kwa ujumla, fasihi ni sanaa inayotumia lugha ili kufikisha ujumbe wake kwa jamii. Fasihi ni zao la jamii, hii ina maana kuwa, kazi zote za fasihi huandikwa kutoka katika jamii. Yaani fasihi huchota mambo fulani yaliyopo katika jamii ndipo ikaandikwa. Mifano dhahiri ya kauli hii, inajadiliwa kupitia riwaya mbili: Vuta N’kuvute yake Shafi Adam Shafi na Harusi ya Dogoli yake Athumani Mauya. Fasihi ni zao la jamii kwani inapata dhamira zake katika jamii. Katika Vuta N’kuvute Mwandishi anajadili dhamira ya mapenzi ameiga mapenzi halisi yaliyo katika jamii yetu na kuyaweka katika kitabu. Tunamuona k...
Read More»

Jinsi ya Kuandika Barua ya Maombi ya Kazi Mwaka 2024

By
Image
Kitaalamu Zaidi, Tunaweza Kukuandikia Barua ya Maombi ya Kazi na CV Uitwe Katika Usaili na Upate Kazi. Barua Tsh. 5,000/= na CV Tsh. 9,000/=. Gusa Hapa Kuwasiliana Nasi. Umewekeza katika elimu yako, una kila sifa ya kupata kazi fulani lakini hupati kazi hiyo, inawezekana kabisa sababu mojawapo inayokufanya usipate kazi unayoitaka ni kutokujua kuandika barua ya maombi ya kazi au unapoandika, unaandika katika namna mbaya inayofanya waajiri wakupuuze. Kwa muda mrefu nimekuwa nikiulizwa na wanafunzi na wasomaji wa mtandao wangu kuhusu jinsi ya kuandika barua ya maombi ya kazi kwa kiswahili, na wengine huuliza kuhusu jinsi ya kuandika barua ya maombi ya kazi kwa kiingereza. Waombaji wengi huuliza kuhusu maombi ya kazi ya udereva, hotelini, kazi za polisi, ualimu, afya utendaji wa kijiji na kazi chungu nzima ambazo haziwezi kutosha hapa zikiandikwa. Kazi zote siku hizi zinahitaji kuandika barua, hata kama unataka kujitolea, lazima utaandika barua! Isivyo bahati ni kuwa, hata mtandaoni ...
Read More»